هفته نامه خبری رایزنی فرهنگی – برلین شماره ۵۳۳ – ۱۰ تیر ۱۴۰۰

دکتر آکچا، شما در دوره دکترا، تحقیقاتی را درباره فعالیت مساجد در آلمان انجام دادید. این تحقیقات در چه زمینه‌ای بود؟

من می‌دانستم که زنان، نقش مهمی در جوامع اسلامی ایفا می‌کنند. با این وجود، هیچ مطالعات موثقی درباره فعالیت زنان در مساجد و جوامع اسلامی وجود نداشت. از این‌رو، من تلاش کردم تا فعالیت زنان در مساجد و جوامع اسلامی آلمان را مورد بررسی قرار دهم. از سوی دیگر، من می‌خواستم نشان دهم که مساجد به جز برگزاری نماز جمعه، فعالیت‌های دیگری نیز انجام می‌دهند. به طور مثال؛ ما در این تحقیقات، فعالیت مساجد در ماه رمضان را بررسی کردیم. ، یا به این سوالات پاسخ دادیم که زنان چه نقشی در مساجد دارند و چگونه به تولید دانش در جوامع اسلامی کمک می‌کنند؟ در این راستا، من با اعضای بیش از ۱۰ انجمن اسلامی، به گفت‌وگو پرداختم و تحقیقات میدانی فشرده‌ای انجام دادم.

خانم یاسیچی، شما رئیس فعلی سازمان زنان ملی گوروش هستید. آیا می توانید در مورد فعالیت زنان در مساجد و سازمان‌های اسلامی برای ما توضیح دهید؟

درباره فعالیت زنان مسلمان در جامعه در قرآن، آیه‌های زیادی وجود دارد. خداوند در آیه ۷۱ سوره توبه می‌فرماید:« مردان و زنان مؤمن همه یاور و دوستدار یکدیگرند، خلق را به کار نیکو وادار و از کار زشت منع می‌کنند و نماز به پا می‌دارند و زکات می‌دهند و حکم خدا و رسول او را اطاعت می‌کنند.» بنابراین با توجه به دستورات دین اسلام مبنی بر مشارکت زنان در امور جامعه، در اواسط دهه ۸۰ میلادی، فعالیت زنان در مساجد آلمان آغاز شد. البته در ابتدا، زنان در زمینه برگزاری مراسم و بازارهای خیریه، پختن غذا و خواندن گروهی قرآن فعالیت می‌کردند. به تدریج فعالیت‌ها گسترش پیدا کرد و مسئولیت‌های بیشتری به آن‌ها داده شد.

دکتر آکچا، شما فعالیت زنان را در شرایط کنونی چطور می‌بینید؟

امروزه، زنان مسلمان فعالیت‌های متنوعی در آلمان انجام می‌دهند. بسیاری از آن‌ها به عنوان کارکنان مساجد، مدیر، مسئول امور کودکان و نوجوانان و همچنین کارشناسان مذهبی در سازمان‌های اسلامی فعالیت دارند و در دوره‌ها و سمینارهای مختلف شرکت می‌کنند. زنان مسلمان در گردهمایی‌های متفاوتی حضور دارند و برخی از آن‌ها در حوزه مشاوره، مراقبت معنوی و دیدار از بیمار نیز فعال هستند. همچنین در دوران کرونا، آن‌ها از طریق اینترنت ارتباط خوبی با زنان و دختران جوان مسلمان برقرار کرده‌اند. در حالی که مساجد آلمان تا چند دهه پیش، تقریبا مردانه بودند، اما امروزه به مراکزی خانوادگی تبدیل شده‌اند که زنان بخشی جدایی‌ناپذیر از آن‌ها هستند.

خانم یاسیچی، اکنون جایگاه زنان در مساجد آلمان کجاست؟

امروزه دیگر نمی‌توان مسجد را بدون تشکیلات زنان تصور کرد. زنان بخشی از ساختار مساجد را تشکیل می‌دهند. در واقع، تشکل‌های زنان به بخشی مهم و دائمی از مساجد تبدیل شده‌اند. جالب است بدانید؛ افرادی که در مساجد و انجمن‌های اسلامی فعالیت دارند، در زندگی شخصی خود نیز افراد پرتلاشی هستند. در میان آن‌ها، زنان خانه‌دار، کارمندان دولت، معلمان و … وجود دارند. آن‌ها در کنار کارهای روزمره خود، به صورت داوطلبانه برای آشنایی جامعه با اسلام واقعی تلاش می‌کنند.

دکتر آکچا، زنان مسلمان در انجمن‌های اسلامی با چه مشکلات و کمبودهایی روبرو هستند؟

متاسفانه در بسیاری از مساجد آلمان، هنوز نمازخانه مخصوص زنان وجود ندارد و به همین‌دلیل زنان نمی‌توانند مانند مردان در هر ساعتی به آنجا بروند و باید در ساعت‌های خاص در مساجد حاضر شوند. در نتیجه، مردان بیش‌تر از زنان در مساجد فعالیت دارند. در برخی از مساجد نیز که اتاقی برای نمازخواندن زنان وجود دارد، امکانات آن بسیار محدود است. به طور مثال، اکثر اتاق‌ها وسایل گرمایشی ندارند و وسایلی مانند بلندگو در آن‌ها دیده نمی‌شود. از سوی دیگر، زنان در سخنرانی‌ها، سمینارها و کارگاه‌های آموزشی، فرصت پرسیدن سوالات خود را پیدا نمی‌کنند، چرا که تعداد کارشناسان زن در حوزه اسلام در آلمان بسیار کم است. همچنین در نمازهای جمعه و جشن‌های مذهبی نیز به دلیل نبودن فضا و امکانات، زنان از حضور در مساجد محروم هستند. علاوه بر این‌ها، زنان مسلمان در جامعه آلمان، فشار زیادی را به دلیل پوشیدن روسری و عقاید خود متحمل می‌شوند. در این میان، بسیاری از آن‌ها معتقدند که مساجد تنها مکانی است که باعث آرامش آن‌ها می‌شود. از این‌رو باید فضای لازم در مساجد برای زنان مهیا شود تا آن‌ها بتوانند با آرامش به راز و نیاز با خدا و ارتباط با یکدیگر بپردازند.

خانم یاسیچی، به نظر شما چطور می‌توان با این مشکلات مقابله کرد؟

زنان مسلمان برای آنکه بتوانند فعالیت خود را گسترش دهند و مشکلات را برطرف کنند، باید به منابع مالی دسترسی داشته باشند. در حال‌حاضر، مدیران زن در انجمن‌های اسلامی، به دنبال راهی برای تامین مخارج بخش زنان هستند. از سوی دیگر، من فکر می‌کنم که بسیاری از مشکلات ما، مربوط به عدم تبادل اطلاعات میان زنان و مردان است. البته با افزایش مدیران و کارمندان زن در انجمن‌های اسلامی، شرایط در مقایسه با گذشته بهتر شده است.

دکتر آکچا در هیات مدیره چند مسجد، مدیر زن وجود دارد؟

من هیچ آمار کاملی ندارم. در منطقه ای که من پژوهش خود را انجام دادم، زنانی بودند که به عضویت هیئت مدیره مساجد انتخاب شده بودند. با این حال، اکثر آن‌ها ترجیح می‌دادند که به کار عملی در داخل مسجد بپردازند.

لینک مصاحبه:

„Ohne Frauen wäre die Gemeinschaft sehr einseitig“

مسلمانان آلمان سال‌ها است که در راستای پیداکردن کار و محل زندگی، با رفتارهای نژاپرستانه مواجه می‌شوند. همچنین توهین، ارسال نامه‌های تهدیدآمیز به انجمن‌های اسلامی، بخش دیگری از اتفاقات ناگواری است که مسلمانان و اعضای مساجد با آن روبرو هستند. از این‌رو، برای اولین‌بار در آلمان، سایتی اینترنتی راه‌اندازی شده است که به قربانیان حملات نژادپرستانه امکان می‌دهد تا تجربیات و شکایات خود را در ارتباط با نژادپرستی علیه مسلمانان ثبت کنند.

براساس آمار وزارت کشور فدرال در سال ۲۰۲۰ به طور رسمی ۱۰۲۶ جنایت با انگیزه اسلام‌هراسی در سراسر کشور آلمان ثبت شده است. با این حال، کارشناسان این وزارتخانه، تعداد موارد گزارش نشده را بسیار بیشتر تخمین می‌زنند. مشکل این است که بسیاری از جنایات یا با عنوان “اسلام هراسی” طبقه‌بندی نمی‌شوند و یا افراد آسیب‌دیده حاضر به گزارش آن نیستند.

ریما هانانو، مدیر موسسه اتحاد علیه اسلام هراسی و خصومت با مسلمانان(CLAIM) درباره انگیزه راه‌اندازی این سایت گفت:«وقتی صحبت از نژادپرستی علیه مسلمان می شود، باید بدانیم که به هیچ وجه با یک پدیده بی‌اهمیت روبرو نیستیم. محرومیتهای اجتماعی و توهین برای بسیاری از افراد، تجربه روزمره است. با توجه به اینکه آمارهای رسمی فقط بخشی از نژادپرستی علیه مسلمانان را نشان می‌دهد ، ما باید نگران افزایش نژاپرستی در جامعه باشیم.»

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش درباره نحوه فعالیت این سایت نیز گفت:«برای محافظت از افراد آسیب‌دیده، باید در مورد قربانیان نژادپرستی نیز شفاف‌سازی کنیم. در این مرحله سایت می‌تواند کمک بسیاری برای ما باشد. افراد می‌توانند شکایات خود را در این سایت ثبت کنند و پس از آن، این گزارشات توسط مراکز مشاوره، مورد بررسی قرار می‌گیرند. با این حال، ثبت مستندات کافی نیست. برای اینکه بتوانید بلافاصله از افراد آسیب‌دیده حمایت و محافظت کنیم، باید فضای مشاوره در آلمان را نیز گسترش دهیم. همچنین، اوا آندرادس، مدیر عامل انجمن مبارزه با تبعیض در آلمان گفت: «مراکز مشاوره، روزانه شکایات بسیاری دریافت می‌کنند که ناشی از نژادپرستی علیه مسلمان است. در این میان، ضروری است که بتوان شکایات مربوط به نژادپرستی علیه مسلمان را به طور کامل ثبت و با استناد به آن، با تبعیض و نابرابری مقابله کرد.»

موسسه اتحاد علیه اسلام هراسی و خصومت با مسلمانان(CLAIM) ) اکنون در حال ثبت و مستندسازی حملات علیه مسلمان است. آزار و اذیت و حمله خشونت‌آمیز به مسلمانان در کنار شعارنویسی بر روی دیوار مساجد از جمله مواردی است که به عنوان اسلام‌هراسی و رفتارهای نژادپرستانه پذیرفته می‌شوند.

برای بسیاری از قربانیان، گزارش رفتارهای نژادپرستانه ساده نیست. بسیاری از افراد آسیب‌دیده از گزارش و تماس با مقامات طفره می‌روند. ترس از موفق ‌نشدن و پیامدهای منفی آن، نقش اصلی در این میان بازی می‌کند.

سایت اینترنی با عنوان “آی ریپورت” از از ۲۴ ژوئن امکان ثبت شکایات را فراهم کرده است. این روز در آلمان به عنوان آغاز هفته اقدام علیه نژادپرستی ضد مسلمانان شناخته می‌شود. . یازده سال پیش در روز اول ژوئیه، مروه شربینی، زن مسلمان مصری‌الاصل در جریان دادگاهی در درسدن آلمان به دلیل داشتن حجاب کشته شد.از این‌رو، شورای مرکزی مسلمانان آلمان تصمیم گرفت تا در فاصله روزهای ۲۴ ژوئن تا اول ژوئیه، افکار عمومی آلمان را از نژادپرستی علیه مسلمانان آگاه کند.

لینک گزارش:

Erstes bundesweites Meldeportal für antimuslimische Diskriminierungen startet

توسعه زبان آلمانی

آموزش زبان آلمانی مهم‌ترین فعالیت آلمان در امارات به شمار می‌رود. در این راستا در سال ۲۰۰۶، موسسه گوته در شهر ابوظبی تاسیس شد. بعدها این موسسه در شهرهای دبی و العین نیز شروع به کار کرد. از نگاه سیاستمداران آلمانی، ارتقاء زبان، باعث تقویت گفت‌وگو، تبادل و همکاری فرهنگی میان جوانان امارات و آلمان می‌شود. علاوه بر این‌ها، موسسه گوته در شهرهای مختلف امارات، محلی برای برگزاری نمایشگاه‌های هنری است. در این نمایشگاه‌ها، آثار هنرمندان معاصر آلمان به نمایش گذاشته می‌شود تا جوانان امارات بیش از گذشته با هنر و فرهنگ آلمان آشنا شوند. در این مراکز همچنین، دوره‌هایی برای آموزش معلمان امارات برای تدریس آلمانی نیز وجود دارد.  سایت زیر می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های موسسه گوته در شهرهای مختلف امارات اختیارتان قرار ‌دهد:

https://www.goethe.de/ins/ae/de/spr/kur/dub/abu.html

علاوه بر موسسه گوته سه مدرسه آلمانی در شهرهای شارجه، ابوظبی و دبی نیز در توسعه زبان آلمانی نقش مهمی ایفا می‌کنند. هر سه این مدارس، در سه مقطع دبستان، راهنمایی و دبیرستان فعالیت می‌کنند و دروس آموزشی را به سه زبان عربی، آلمانی و انگلیسی به دانش‌آموزان بین‌المللی ساکن امارات آموزش می‌دهد. سایت‌های زیر می‌تواند اطلاعات بیشتری درباره این سه مدرسه در اختیارتان قرار دهد:

http://www.dssharjah.org/wersindwir.html#Schulleitung

Elternbeirat

https://germanschool.ae/?lang=de

تبادلات آکادمیک

امارات متحده عربی جزو نخستین کشورهای منطقه خلیج فارس بود که از اوایل دهه ۹۰ میلادی به سرمایه‌گذاری گسترده در زمینه آموزش عالی پرداخت. تمرکز مسئولان امارات متحده بر ایجاد سیستم دانشگاهی مانند انگلیس و آمریکا در امارات بود و بدین منظور، مدیران و مدرسان دانشگاهی از خارج از کشور استخدام ‌شدند. هر چند سیستم آموزشی امارات توسعه یافت، اما این امر منجر به وابستگی کل سیستم آموزشی این کشور به خارج از کشور شد.

در حال‌حاضر، اکثر دانشگاه‌های امارات، به شکل خصوصی اداره می‌شوند و هزینه‌های بسیار بالایی دارند. به طور مثال، هزینه تحصیل در بسیاری از دانشگاه‌های این کشور در مقطع کارشناسی در حدود ۱۰ هزار تا ۱۵ هزار دلار است. جالب است بدانید که در دانشگاه‌های این کشور ۴۵۵ دوره کارشناسی ، ۳۱۷ دوره کارشناسی ارشد و ۵۱ برنامه دکترا وجود دارد. با این وجود، دولت امارات تلاش می‌کند تا دانشگاه‌ها و رشته‌های تحصیلی در امارات را گسترش دهد. در این راستا، دولت امارات درصدد است، کشورهای پیشرفته مانند آلمان را ترغیب کند تا برای تاسیس دانشگاه و موسسات تحقیقاتی در امارات سرمایه‌گذاری کنند.در سال‌های اخیر چندین موسسه آلمانی در امارات تاسیس شده‌اند و تبادلات آکادمیک میان دانشگاه‌های این امارات و آلمان افزایش یافته است. اگر مایلید اطلاعات بیشتری درباره تبادلات آکادمیک میان آلمان و امارات به دست آورید، به سایت زیر مراجعه کنید:

https://www.daad.de/de/laenderinformationen/asien/vereinigte-arabische-emirate/ueberblick-bildung-und-wissenschaft/

فعالیت در راستای آموزش حرفه‌ای و محافظت از محیط‌زیست

تاسیس جامعه آلمان برای همکاری‌های بین‌المللی در امارات نیز از دیگر اقدامات فرهنگی ژرمن‌ها در امارات است. این جامعه که از سال ۱۹۹۰ میلادی در امارات متحده عربی تاسیس شده است، در راستای آموزش حرفه‌ای، محافظت از محیط‌زیست و بحران‌های آب و هوا فعالیت می‌کند. از طریق سایت زیر می‌توانید اطلاعات بیشتری به دست آورید:

https://www.giz.de/de/weltweit/361.html

https://www.auswaertiges-amt.de/de/aussenpolitik/laender/vereinigtearabischeemirate-node/bilaterale-beziehungen/202320?openAccordionId=item-202326-0-panel

بازدید از مرکز اسناد “فرار، اخراج و سازش” با نمایش کت خز یک پسربچه‌ در ویترینی شیشه‌ای آغاز می‌شود. این کت متعلق به فردی است که در سه سالگی همراه خانواده‌اش از لهستان به آلمان مهاجرت کرده است. والدینش، او را به دلیل سرمای زیاد در کت خز پوشانده‌‌اند. او می‌گوید که مادرش را در این راه از دست داده و پس از پایان سفر، کت خز را به عنوان یادگاری از روزهای مهاجرت خود نگه داشته است. این شخص حالا تصمیم گرفته که این کت را به مرکز اسناد “فرار، اخراج و سازش” ارائه دهد.

مرکز اسناد “فرار، اخراج و سازش”، موسسه‌ای برای تحقیق و ثبت آثار مربوط به تاریخ پناهجویان در آلمان است. این مرکز نمایشگاهی با ۷۰۰ اثر دارد که داستان فرارها و اخراج‌ها در کشورهای اروپایی و سایر نقاط جهان را روایت می‌کند. به طور مثال در این نمایشگاه عکس‌هایی از اسکان پناهندگان قبرس در سال ۱۹۷۴ وجود دارد. همچنین تصاویری از پناهندگان لبنان و سوریه نیز در میان تصاویر این نمایشگاه دیده می‌شود. جالب است بدانید که این تصاویر، شرایط مشابه پناهجویان در چند دهه اخیر را به خوبی نشان می‌دهد.

در بخش دیگری از نمایشگاه نیز تصاویری از آوارگان دوران نازی‌ها و جنگ جهانی دوم به نمایش درآمده است. اکثر این تصاویر مربوط به آوارگان لهستانی است.

گوندولا باوندامم، رئیس مرکز اسناد “فرار، اخراج و سازش” درباره نمایشگاه می‌گوید: «ما می‌خواستیم داستان رنج و درد پناهجویان در کل جهان و به خصوص در اروپا را در این نمایشگاه بیان کنیم. همچنین هدف ما این بود که به رنج‌های قربانیان جنگ و تصمیمات سیاسی در آلمان نیز بپردازیم.»

لینک‌های گزارش:

https://www.flucht-vertreibung-versoehnung.de/de/home

https://www.rbb24.de/kultur/beitrag/2021/06/dokumentationszentrum-flucht-vertreibung-versoehnung-eroeffnung-berlin.html

ده سال پیش، مقامات دولت زاکسن و باواریا تصمیم گرفتند تا به جوانان بین ۱۴ تا ۲۵ سال فرصت دهند که خلاقیت خود را در فستیوالی با عنوان “هنر جوانان” نشان دهند. فستیوالی که از ابتدا با استقبال هنرمندان جوان در آلمان مواجه شد و به تدریج به شهرت جهانی رسید.

 برهمین اساس، امسال نیز، دهمین‌دوره فستیوال هنر جوانان آلمان با حضور ۱۰۰ هنرمندان نوجوان و جوان از بیستم ماه ژوئن تا پانزدهم ماه اوت در شهر تسویکاو برگزار می‌شود. در این نمایشگاه، هنرمندان ۱۴ تا ۲۵ ساله از سراسر جهان حضور دارند که در دوران کرونا منزوی بوده‌اند و نتوانسته‌اند آثار خود را به نمایش بگذارند. آن‌ها آثار متفاوتی از نقاشی تا گرافیک را به این نمایشگاه آورده‌اند.

پترا لووی، موزه ماکس پکشتاین در شهر تسویکاو معتقد است که فعالیت‌های هنری و فرهنگی می‌تواند به جوانان کمک کند تا با بحران‌های مختلف اجتماعی کنار بیایند. به گفته او، تولید محصولات هنری و فرهنگی می‌تواند در مواقع بحرانی، کودکان و نوجوانان را تسکین دهد. او در این باره می‌گوید:« اگر فرزندانمان را از سن کم به یادگیری رشته‌های هنری و فعالیت‌های فرهنگی ترغیب کنیم، خیلی بهتر می‌توانند در زمان بحران‌های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی، با مشکلات کنار بیایند.»

فینیا اشنایدر ، ۱۶ ساله از کمنیتس، یکی از هنرمندانی است که اثرش در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته است. نقاشی او، تصویری از یک دختر جوان و تنها است که چشمانش غمگین است. . او بر این باور است که این نقاشی چهره همه دختران جوانی است که به دلیل بحران کرونا، نتوانسته‌اند استعدادهای خود را شکوفا کنند. اشنایدر آرزو دارد که پس از پایان برگزاری این نمایشگاه، لبخند شرکت‌کنندگان در آن واقعی‌تر و عشق آن‌ها به زندگی قوی‌تر باشد.

ناتانائیل اوهلیگ، ۱۹ ساله از آگوستوس بورگ نیز از دیگر هنرمندانی است که در این نمایشگاه حضور دارد. اثر او نقاشی از رنگ روغن است که دو دختر را مشغول شادی در علفزار نشان می‌دهد. اوهلیگ معتقد است که در شرایط بحران کرونا، تصویرسازی از خوشحالی افراد اهمیت زیادی دارد.

لینک گزارش:

https://www.mdr.de/kultur/ausstellungen/jugendkunsttriennale-kunstsammlungen-zwickau-100.html

دهه‌ها است که برلین به عنوان شهری با تنوع فرهنگی زیاد شناخته می‌شود. این شهر تحولات تاریخی، سیاسی و فرهنگی زیادی را از سر گذرانده است و بارها محل برگزاری رویدادهای مهم جهانی بوده است.

در نتیجه، نمایشگاه “برلین جهانی” بر موضوعاتی مانند آزادی، جنگ، مرزها و جنبه‌های فرهنگی تمرکز دارد. در هر اتاق از نمایشگاه، بخشی از ویژگی‌های مرتبط با برلین به نمایش گذاشته شده است. به طور مثال، برخی از موضوعات مانند استعمار یا مسائل مربوط به تاریخ آلمان در دوران حکومت هیتلر در چندین اتاق در معرض نمایش عموم گذاشته شده است.

این نمایشگاه که به دلیل بحران کرونا، ماه‌ها به تعویق افتاده بود، می‌تواند تمام کلیشه‌ها درباره برلین را از بین ببرد و تعریف جدیدی از این شهر ارائه دهد. نمایشگاه “برلین جهانی” نه‌تنها مسائل تاریخی و فرهنگی پایتخت آلمان را مورد بررسی قرار می‌دهد، بلکه شرایط زندگی اقلیت‌های مذهبی و قومی در این شهر را نیز به مخاطبان نشان می‌دهد. علاوه بر این، دست‌اندرکاران نمایشگاه “برلین جهانی” حتی فساد اقتصادی و سیاسی در این شهر را نیز مورد بررسی قرار می‌دهند. اگر مایلید که اطلاعات بیشتری درباره این نمایشگاه به دست آورید، به لینک‌های زیر مراجعه کنید:

https://www.berliner-zeitung.de/kultur-vergnuegen/berlin-global-im-humboldt-forum-was-fuer-ein-schoenes-berlin-bild-li.167336?pid=true

https://www.stadtmuseum.de/ausstellungen/berlin-global