هفته نامه خبری رایزنی فرهنگی – برلین شماره ۵۴۴ – ۳۰ شهریور ۱۴۰۰

برلین چندی پیش میزبان مراسم سالگرد امضای توافق‌نامه “کارگر مهمان” میان آلمان و ترکیه بود. شصت سال از امضای توافق‌نامه “کارگر مهمان” میان آلمان و ترکیه می گذرد و ترک‌ها اکنون بزرگترین اقلیت خارجی در آلمان را تشکیل می‌دهند. امروزه تقریبا سه میلیون نفر از مردم ترکیه در آلمان زندگی می‌کنند که اکثریت آن‌ها مسلمان هستند. فرانک والتر اشتاین مایر، رئیس جمهور فدرال در سخنرانی خود در شصتمین سالگرد این توافق‌نامه گفت:«اینجا خانه همه مهاجران است و بنابراین اعتقادات مذهبی آن‌ها نیز باید پذیرفته شود.»

او همچنین خواستار تغییر دیدگاه شهروندان به مهاجران شد:«اکنون بیش از یک چهارم ساکنان آلمان، دارای سابقه مهاجرت هستند. اکثر آنها در اینجا متولد شده‌اند و در ساخت و توسعه کشور آلمان نقش مهمی دارند. مهاجران موجب تنوع فرهنگی و تکثر مذهبی در آلمان شده‌اند و دنیای ما را رنگی‌تر کرده‌اند. بنابراین ما باید نگاه‌ خود را به مقوله مهاجرت تغییر دهیم و رفتار درستی با مهاجران داشته باشیم. آلمان برای آنکه بتواند کشوری قوی و مرفه بماند به مهاجران نیاز دارد.»

به گفته رئیس‌جمهور فدرال، مسلمانان از هر مذهبی که باشند باید بتوانند در آلمان به راحتی زندگی کنند:«مسلمانان در این کشور به گسترش تنوع فرهنگی و تکثر مذهبی کمک کرده‌اند و جامعه آلمان به آن‌ها تعلق دارد.تا زمانی که شهروندان آلمانی، مسلمانان را براساس کلیشه‌های موجود قضاوت می‌کنند، ادغام در جامعه به خوبی صورت نخواهد گرفت.»

رئیس جمهور فدرال البته تأکید کرد که آموزش ائمه جماعت یا ارائه درس تعلیمات اسلامی در مدارس باید زیر نظر دولت فدرال یا دولت‌های ایالتی انجام شود و آلمان نباید نیازهای دینی مسلمانان را به کشورهای خارجی بسپارد.

آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان نیز از دیگر سخنرانان این مراسم بود. او در ابتدای سخنان خود گفت:« شصت سال از امضای توافق‌نامه “کارگر مهمان” میان آلمان و ترکیه می گذرد و شهروندان ترک‌تبار مدت‌ها است که به شرکت‌های بزرگ، دفاتر رسانه‌ها و احزاب سیاسی راه یافته‌اند.در میان آن‌ها، مسلمانان زیادی حضور داشتند و این امر به توسعه فرهنگی و مذهبی در آلمان نیز کمک کرده است.»

او همچنین درباره تاریخچه توافق‌نامه‌های “ کارگر مهمان” گفت: «کشور ما پس از جنگ جهانی دوم با کمبود شدید نیروی کار مواجه شد. در دهه ۵۰ میلادی، اقتصاد ما به سرعت در حال رشد بود، اما جنگ جهانی دوم تاثیر ناگواری بر کشورمان گذاشت. به همین سبب، ما مجبور شدیم نیروی کار را از بیرون از آلمان جذب کنیم. اولین قرارداد “کارگر مهمان” با کشور ایتالیا در سال ۱۹۵۵ بسته شد. تقریباً ۶۰ سال پیش نیز، در ۳۱ اکتر ۱۹۶۱، قرارداد استخدام آلمان و ترکیه در بن امضا شد و برای اولین بار، درهای جمهوری فدرال را برای تعداد زیادی از مردم مسلمان باز کرد. این امر نه‌تنها برای توسعه اقتصاد آلمان مفید بود، بلکه توانست به تنوع فرهنگی در کشور ما نیز کمک کند. کارگران ترک نیز بسیار سخت‌گوش بودند و در شرایط سختی کار می‌کردند. آن‌ها در کارخانه‌ها، در شرکت‌های خودروسازی ، نساجی و دفع زباله، زحمت می‌کشیدند.  به همین دلیل بود که قرارداد آن‌ها هر سال تمدید می‌شد. من فکر می‌کنم حضور ترک‌های مسلمان باعث رشد جامعه آلمان شد.»

هرچند رئیس‌‌جمهور و صدراعظم آلمان از حضور کارگران ترک در این کشور ابراز خشنودی می‌کنند اما هنوز بخش زیادی از این افراد موفق به دریافت گذرنامه آلمانی نشده‌اند. علاوه بر این‌ها، مسلمانان ترک مانند سایر پیروان اسلام در آلمان با مشکلات زیادی روبرو هستند و هر روز با رفتارهای تبعیض‌آمیز و نژادپرستانه مواجه می‌شوند.

لینک‌های گزارش:

http://islam.de/33421

http://islam.de/33412

سازمان امداد اسلامی آلمان در سال ۱۹۹۶ و با هدف کمک به مردم سراسر جهان در زمان بروز بلایای طبیعی و غیرمترقبه تاسیس شد. همچنین اعضای این سازمان بارها در زمان بروز حوادث‌ غیرمترقبه در آلمان، به شهروندان آسیب‌دیده این کشور کمک کرده‌اند. به عنوان مثال، اعضای این سازمان در هنگام بروز سیل در سال‌های ۲۰۰۲، ۲۰۱۳ و در سال جاری،  به کمک افراد آسیب‌دیده شتافته‌اند. تارک عبدالعالم، مدیر عامل سازمان امداد اسلامی آلمان در این باره گفت:«ما معتقدیم که بدون در نظر گرفتن مذهب، اصالت و جنسیت افراد، باید از همه کسانی که به کمک نیاز دارند حمایت کنیم.»

حال در بیست و پنجمین سالگرد تاسیس این موسسه، مسئولان آن قصد دارند که  با برگزاری کمپین‌ها و رویدادهای مختلف، این سازمان را بیش از گذشته به شهروندان آلمان معرفی کنند. در جشن امسال، همچنین کسانی که درگیر حوادث غیرمترقبه و یا جنگ بوده‌اند، نیز تجربه‌های خود را برای سایر افراد بازگو می‌کنند. آن‌ها دلیل حمایت‌های خود از مردم آسیب‌دیده در سراسر جهان را با عنوان “ من یک تسکین‌دهنده هستم“ بیان می‌کنند. نیسوت اسکندر از جمله افرادی است که در این زمینه صحبت خواهد کرد. او جنگ بوسنی را تجربه کرده و در سال ۲۰۰۴ به آلمان آمده است. آمنه احمد نیز که اکنون در کلن زندگی می‌کند، از جنگ داخلی در سومالی فرار کرده و قرار است، تجربیات خود را در این باره بیان کند. هر دوی آن‌ها به دلیل بروز جنگ در کشورهای خود، مجبور شده‌اند از افراد دیگر و همچنین سازمان‌های بین‌المللی کمک بگیرند. اما آن‌ها امروز عضوی از سازمان امداد اسلامی آلمان هستند و به افراد نیازمند در سراسر جهان کمک می‌کنند. عبدالعالم در این باره گفت:« ما با این کار، قصد داریم از همه کسانی که در شرایط سخت به مردم آسیب‌دیده در سراسر جهان کمک می‌کنند، تشکر کنیم و بگوییم که متوجه اقدامات موثر آن‌ها هستیم.»

این سازمان همچنین نمایشگاهی آنلاین درباره فعالیت ۲۵ ساله خود برگزار خواهد کرد. این نمایشگاه می‌تواند درک درستی از عملکرد سازمان امداد اسلامی آلمان در اختیار علاقمندان قرار دهد. در بخشی از این نمایشگاه، قرار است که فعالیت این سازمان در دوران جنگ بوسنی نیز روایت شود. در آن دوران، هنوز سازمان به طور رسمی فعالیت خود را آغاز نکرده بود. با این وجود، اعضای آن توانستند برای قربانیان جنگ بوسنی پول جمع کنند.

نوری کوسلی، معاون مدیر عامل سازمان امداد اسلامی آلمان درباره برنامه‌های مربوط به ۲۵امین سالگرد تاسیس سازمان امداد اسلامی گفت:«ما می‌خواهیم به مناسبت ۲۵امین سالگرد تاسیس این سازمان، طیف وسیعی از اقدامات انجام شده را نشان دهیم. به طور مثال، ما در نپال در حال مدیریت جوامع آسیب‌دیده از بلایای طبیعی هستیم. در مالی، رهبران دینی را آموزش می‌دهیم تا سنت‌های قدیمی را کنار بگذارند و به مردم آموزش دهند که حقوق زنان را رعایت کنند. علاوه بر این‌ها، ما در اردوگاه‌های پناهندگان در قاره‌های آسیا، اروپا و آفریقا فعال هستیم و به پناجویان دارو و غذا می‌رسانیم.»

لینک گزارش:

تاسیس بنیاد نروژی-آلمانی ویلی برانت

تاسیس بنیاد نروژی-آلمانی ویلی برانت را می‌توان از مهم‌ترین اقدامات دو کشور برای توسعه روابط دو جانبه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی دانست. این بنیاد در سال ۲۰۰۰ توسط دولت‌های نروژ و آلمان تأسیس شد.  پیش‌تر، وزارت امور خارجه نروژ پیشنهاد ایجاد یک بنیاد نروژی-آلمانی و نامگذاری آن به نام ویلی برانت را مطرح کرده بود. پس از آن، دولت‌های دو کشور در جلسه‌ای مشترک تصمیم گرفتند که بنیاد ویلی برانت را تاسیس کنند. هدف این بنیاد تقویت روابط میان نروژ و آلمان در حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی، حفاظت از محیط زیست و توسعه اقتصادی است. بنیاد ویلی ‌برانت از حمایت گسترده گروه‌های سیاسی در نروژ و آلمان برخوردار است. امروزه، مردم دو کشور، درک و آگاهی بیشتری نسبت به یکدیگر دارند و از این‌رو،  مقامات دو کشور تلاش می‌کنند زبان و فرهنگ خود را در کشور مقابل توسعه دهند. از این‌رو، در حال‌حاضر فعالیت‌های اصلی بنیاد نیز، شامل حمایت از پروژه‌های مشترک فرهنگی میان دو کشور آلمان و نروژ، اعطای سالانه جایزه ویلی برانت و همچنین سازماندهی رویدادهای مختلف در هر دو کشور است. اگر مایلید اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های این موسسه به دست آورید، به سایت زیر مراجعه کنید:

http://www.willy-brandt-stiftelsen.no/de/stiftelsen/historie

ارائه بورسیه‌های تحصیلی و تحقیقاتی

سیستم دانشگاهی در نروژ بسیار پیشرفته است. این کشور دارای موسسات معتبری است که همگی از سوی دولت اداره می‌شوند. تحصیل برای مقطع لیسانس در کشور نروژ به دو زبان نروژی و انگلیسی صورت می‌گیرد. مدت دوره تحصیل در مقطع لیسانس نیز سه سال اعلام شده است. همچنین مقطع کارشناسی‌ ارشد در کشور نروژ  دو سال زمان می‌برد. دوره‌های دکترا در این کشور نیز اغلب سه‌ساله است. جالب است بدانید که تحصیل برای مقطع دکترا در کشور نروژ یک نوع شغل محسوب می‌شود و به فرد دانشجو کمک هزینه تحصیلی تعلق می‌گیرد. به طور کلی، تحصیل رایگان، کیفیت بالای سیستم آموزشی و رضایت بالای شهروندان از زندگی در نروژ  باعث شده است که این کشور مقصد تعداد بسیار زیادی از دانشجویان بین‌المللی در سرتاسر جهان باشد. دانشجویان آلمانی نیز از این امر مستثنی نیستند. بسیاری از آن‌ها مایلند که برای ادامه تحصیل در مقطع دکترا و یا کار در مراکز تحقیقاتی معتبر نروژ به این کشور مهاجرت کنند. در مقابل گروهی از دانشجویان و محققان نروژی نیز ترجیح می‌دهند که در کشوری مانند آلمان که شرایط آب و هوایی معتدل‌تری دارد، به ادامه کار و پژوهش بپردازند. در این میان، موسسه تبادلات آکادمیک آلمان نقش مهمی ایفا می‌کند. این موسسه از یک‌سو به دانشجویان آلمانی مشاوره می‌دهد تا فرصت‌های تحقیقاتی و تحصیلی در کشور نروژ را پیدا کنند و از سوی دیگر فهرستی از بورسیه‌های تحصیلی و تحقیقاتی در آلمان را برای دانشجویان نروژی منتشر می‌کند. از طریق سایت زیر می‌توانید بهتر با فعالیت‌های این موسسه آشنا شوید:

https://www.daad.de/de/laenderinformationen/europa/norwegen/ueberblick-bildung-und-wissenschaft/

فعالیت فولک اونیورسیتت در اسلو

در نروژ، فولک اونیورسیتت به عنوان شریک موسسه گوته، کار آموزش زبان آلمانی را برعهده دارد. این موسسه که در اسلو قرار دارد، کلاس‌های آموزشی در زمینه‌های مختلف از جمله آموزش زبان آلمانی برگزار می‌کند. در حال‌حاضر، این موسسه کلاس‌هایی برای آموزش زبان به بزرگسالان، جوانان و کودکان دارد. همچنین در این مرکز، امتحانات رسمی موسسه گوته برگزار می‌شود. علاوه بر این‌ها، فولک اونیورسیتت در اسلو نقش مهمی در تبادلات فرهنگی میان دو کشور ایفا می‌کند. سایت زیر می‌تواند اطلاعات مفیدی درباره فعالیت‌های این موسسه در اختیار علاقمندان قرار دهد:

https://www.folkeuniversitetet.no/eng/About-Folkeuniversitetet/Our-organisation

تاسیس مدرسه آلمانی-نروژی در اسلو

تاسیس مدرسه آلمانی-نروژی در اسلو نیز با هدف گسترش زبان و فرهنگ آلمانی در نروژ صورت گرفته است. این مدرسه که یکی از مهم‌ترین مدارس بین‌المللی در نروژ به شمار می‌رود، بخشی از شبکه مدارس آلمان در خارج از این کشور است. . در مدرسه آلمانی اسلو در حال‌حاضر دوره‌هایی برای آموزش دانش‌آموزان از مقطع کودکستان تا دبیرستان وجود دارد. در این مدرسه، ۳۲۰ دانش‌آموز از آلمان و سایر کشورهای جهان به تحصیل مشغول هستند. این دانش‌آموزان زیر نظر کادر آموزشی مجرب به دو زبان نروژی و آلمانی آموزش می‌بینند و در پایان نیز دیپلم مدرسه آلمانی و نروژی را دریافت می‌کنند. اگر مایلید که اطلاعات بیشتری درباره فعالیت‌های مدرسه آلمانی در اسلو به دست آورید، به سایت زیر مراجعه کنید:

https://www.deutscheschule.no/unser-auftrag

امامان جماعت و واعظان اسلامی به جز خطبه‌های نماز جمعه، از سایر مناسبت‌های مذهبی نیز برای تبلیغ دین اسلام، انتقال مفاهیم اسلامی و گسترش ارتباط مسلمانان استفاده می‌کنند. بدین ترتیب، موعظه یک منبع شناخته شده برای مذاکره درباره هنجارپذیری دینی و ارتباط اجتماعی در دین اسلام به شمار می‌رود.

در همین راستا، مؤسسه الهیات اسلامی برلین در ماه مارس سال آینده، میزبان کارگاهی با عنوان “شیوه‌‍‌های تبلیغات اسلامی” خواهد بود. هدف از برگزاری این کارگاه، نمایش تنوع تبلبغات اسلامی در زمان‌ها و مکان‌های مختلف جغرافیایی است. از‌ این‌رو، مسئولان مؤسسه الهیات اسلامی برلین در فراخوانی، از همه محققان حوزه مطالعات اسلامی دعوت کرده‌اند تا در این کارگاه آموزشی شرکت کنند. علاقمندان باید تا ۳۱ اکتیر سال جاری، چکیده‌ای از مقاله خود را (در حدود ۵۰۰ کلمه) به زبان آلمانی و یا انگلیسی برای موسسه الهیات اسلامی برلین در دانشگاه هومبولت ارسال کنند. همچنین متقاضیان باید رزومه‌ تحصیلی خود را نیز همراه چکیده مقاله بفرستند. نفرات برتر تا تاریخ ۳۰ نوامبر سال جاری معرفی خواهند شد. همچنین افراد پذیرفته‌شده پیش از برگزاری کارگاه، در یک یا دو جلسه آنلاین شرکت می‌کنند تا با اهداف کلی آن آشنا شوند.

آنطور که سایت موسسه اعلام کرده است؛ هزینه‌های سفر شامل بلیط رفت‌وبرگشت و هزینه اقامت به سخنرانان منتخب پرداخت خواهد شد. البته اگر بحران کرونا در آن زمان افزایش یابد، این کارگاه آموزشی برگزار نمی‌شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر درباره این کارگاه آموزشی می‌توانید به سایت زیر مراجعه کنید:

https://www.islamische-theologie.hu-berlin.de/en/news/cfp-predigten

 سال ۲۰۱۵، سرآغاز بسیاری از اتفاقات تازه برای آلمان بود. سالی که آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، مرزهای این کشور را بر روی پناهجویانی که در مجارستان گیر کرده بودند، گشود و در مدت چند هفته، ده‌ها هزار نفر وارد آلمان شدند. اغلب این پناهجویان، افرادی از سوریه، شمال آفریقا و عراق بودند که می‌خواستند خود را به یکی از کشورهای اروپایی برسانند. پس از ورود خانواده‌های پناهجو به خاک آلمان نیز به تدریج آموزش کودکان و نوجوانان در دستور کار دولت فدرال و دولت‌های ایالتی قرار گرفت و در این میان، دغدغه‌ای جدید برای مسئولان ایجاد شد که در کنار کتاب‌های آلمانی، کدام آثار نویسندگان مسلمان و عرب‌زبان باید در اختیار نوجوانان و جوانان پناهجو قرار گیرد.

یوخن وبر، سردبیر کتابخانه بین‌المللی جوانان در این باره می‌گوید: «در آن دوره سردرگمی زیادی وجود داشت. مسئولان کتابخانه‌ها نمی‌دانستند چه آثاری را می‌توانند به جوانان و نوجوانان پناهجو ارائه کنند. به‌همین دلیل، در سال ۲۰۱۷، مسئولان کتابخانه بین‌المللی جوانان، پروژه‌ای را با حمایت مالی اعضای شورای شهر مونیخ آغاز کردند که در آن، آثار ادبی کودکان و نوجوانان در کشورهای عرب زبان مورد بررسی قرار گیرد و لیستی از کتاب‌های مهم به کتابخانه‌های سراسر آلمان ارائه شود.»

همچنین مسئولان کتابخانه، آزاد هاموتو، شرق‌شناس و مورخ فرهنگی سوری ساکن مونیخ را برای کار بر روی این پروژه استخدام کردند. او در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹، آثار منتشرشده در جهان عرب را بررسی و فهرستی از آثار مهم عربی را تهیه کرد. در حال حاضر نیز فهرست دیگری تهیه شده که در آن ۴۰ کتاب مناسب برای کودکان و جوانان مصری، لبنانی، مراکشی، امارات متحده عربی و دیگر کشورها ارائه شده است.

هاموتو و وبر در ملاقات‌های متعددی که داشتند، معیارهایی را برای انتخاب کتاب‌های منتخب، درنظر گرفتند. وبر در این باره می‌گوید: «من محتوای کتاب‌ها و کیفیت تصاویر منتشرشده در آن‌ها را بررسی می‌کردم تا بهترین آثار در اختیار علاقمندان قرار گیرد.»

این در حالی است که به گفته هاموتو، تاکنون برای انتخاب کتاب‌ها یک شرط اساسی وجود داشته است:« کتاب‌های برگزیده نباید آموزه‌های دین اسلام را ترویج دهند. اما بسیاری از آثاری که در جهان اسلام منتشر می‌شوند، درباره‌های آموزه‌های اسلامی صحبت کرده‌اند. بنابراین بسیاری از آثار معرفی‌شده، تاکنون توسط شورای نظارت رد شده‌اند.»

به گفته هاموتو، کتاب‌های منتخب را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:« برخی از کتاب‌ها درباره رویاها، خیالات و احساسات جهانی صحبت می‌کنند. در این کتاب‌ها می‌توان شادی و غم را در کنار یکدیگر دید. همچنین کتاب‌هایی وجود دارد که می‌‌توان از آن‌ها به عنوان راهنمای سفر به یک منطقه فرهنگی استفاده کرد. به عنوان مثال، ۵ جلد از کتاب‌های تصویری فاطمه شرف‌الدین متولد بیروت، جزو آثار برگزیده هستند. فاطمه شرف‌الدین یکی از مشهورترین نویسندگان عرب زبان کتاب‌های کودکان است. او به عنوان مدرس دانشگاه در ایالات متحده کار می‌کرد و از سال ۲۰۰۱ نیز در بروکسل زندگی می‌کند. یا ابن‌سنا که به عنوان طبیب و اندیشمند در دنیای غرب شناخته شده است و کتاب‌های او بارها به زبان‌های مختلف از جمله آلمانی ترجمه شده است، اکنون به زبان عربی برای نوجوانان و جوانان مهاجر در آلمان نیز وجود دارد.

لینک گزارش:

https://www.sueddeutsche.de/muenchen/internationale-jugendbibliothek-kinderbuecher-pionierprojekt-arabisch-1.5410158

جشنواره هنرهای خیابانی در شهر اسنابروک از هجدهم ماه سپتامبر آغاز شده است و تا بیست‌وپنجم این ماه ادامه خواهد داشت. این جشنواره با هدف ایجاد ارتباط بیشتر میان هنرمندان و شهروندان اسنابروک در اطراف ایستگاه‌های قطار این شهر برپا شده است. اینگا مگرز، یکی از برگزارکنندگان این جشنواره می‌گوید:«ایستگاه‌های قطار محل ملاقات شهروندان هستند. مردم از طریق وسایل نقلیه عمومی مانند قطار در شهرها رفت‌وآمد می‌کنند. به‌همین دلیل ما تصمیم گرفتیم تا چشنواره هنرهای خیابانی را در ایستگاه‌های قطار سراسر اسنابروک برگزار کنیم. بدین‌ترتیب، مسافران می‌توانند بدون نیاز به پیاده شدن از قطار در جشنواره شرکت کنند. البته سایر افراد نیز می‌توانند با اتومبیل‌های خود به ایستگاه‌های قطار بیایند و آثار هنرمندان اسنابروک را از نزدیک تماشا کنند.»

اکثر آثار جشنواره، گرافیتی‌هایی است که بر روی دیوارهای اطراف ایستگاه‌های قطار نقش بسته‌اند. براساس آماری که شبکه رادیویی شمال آلمان اعلام کرده است؛ ۳۰ هنرمند در سراسر شهر تلاش کرده‌اند تا بر روی دیوارهای اطراف ایستگاه‌های قطار، بوم‌های نقاشی و حتی بر روی نمای برخی از ساختمان‌ها، عکس‌ها و نقاشی‌های خود را به نمایش بگذارند. این جشنواره با استقبال زیاد شهروندان اسنابروک مواجه شده است.

پاتریشیا مرسینگر، رئیس بخش فرهنگ شورای شهر اسنابروک در این باره می‌گوید:«این جشنواره به ما نشان داد که شهر اسنابروک پنانسیل زیادی برای برگزاری جشنواره‌های هنری دارد. در حال‌حاضر، بسیاری از هنرمندان تلاش می‌کنند تا مکان‌های هیجان‌انگیزی را برای برگزاری جشنواره‌های هنری کشف کتند. از این‌رو، من فکر می‌کنم، شهر اسنابروک پتانسیل زیادی برای پذیرش گردشگران و همچنین گفتمان فرهنگی و شهری دارد.»

لینک گزارش:

https://www.ndr.de/kultur/kunst/niedersachsen/Osnabrueck-Street-Art-Festival-am-Bunker-gestartet,streetartfestival188.html